میشه هم دوستی کرد، هم دعوا؟

در پستهای قبل گفتیم اگه زوج‌ها یاد بگیرن دوستانه‌تر دعوا کنن، استرس‌شون کم میشه؛ اما حال رابطه‌شون خوب نمیشه.

رابطه بدون دعوا لزوما دوستی یا ازدواج رضایت‌بخشی نیست.

در این قسمت از آزمایشگاه عشق می‌خواییم – بر اساس چند دهه مطالعات زوج‌درمانی – به چند تا سوال اساسی جواب میدیم:

• تداوم و رضایت در رابطه چطوری بوجود میاد؟
• میشه هم دوست بود و هم زن و شوهر؟
• اختلافات زناشویی هیچوقت حل میشن؟

اگه نمیدونید آزمایشگاه عشق چیه، اول اینجا رو ببینید.

چی باعث میشه یه رابطه دووم بیاره؟

اختلاف در دوستی و ازدواج خیلی طبیعیه.

حتی زوج‌های راضی‌ هم می‌تونن روحیات، علائق و ارزشهای خانوادگی متفاوت از هم داشته باشن.

اونا هم درست مثل زوج‌های ناراضی، سر پول و بچه‌ها و کارای خونه و فامیل و س.ک.س دعوا میکنن.

راز زوج‌های راضی اینه که زیرکانه، مسیرشون رو در سختیها پیدا میکنن و رابطه‌شون رو شاد و پایدار نگه میدارن.

گاتمن میگه صدها زوج رو بررسی کرده تا تونسته به رموز ازدواجهای شاد و موفق برسه.

هیچ ازدواجی شبیه اون یکی نیست.

اما همه زوج‌های راضی در هفت اصل – که دربارشون حرف میزنیم – بهم شباهت دارن؛ البته ممکنه اصلا ندونن که این اصول رو رعایت می‌کنن.

در مقابل دوستی ها و ازدواج‌های مشکل‌دار، در رعایت حداقل یکی – و معمولا چند تا از این هفت اصل – شکست می‌خورن.

اصول گاتمن یه ویژگی مهم داره:

اینکه روی چیزایی متمرکزه که رابطه رو خوب میکنه؛ نه حذف چیزایی که رابطه رو خراب می‌کنه.

میشه هم دوستی کرد و هم دعوا؟

گاتمن میگه ازدواج رضایت‌بخش متکی بر یک دوستی عمیقه. یعنی :

• شناخت اخلاقای عجیب‌وغریب همدیگه
• شناخت علایق و بیزاری‌های همدیگه
• شناخت امیدها و رویاهای همدیگه
• خوشحالی از با هم بودن
• احترام متقابل

زوج‌های راضی، علاقه‌شون به هم رو نه فقط با کارای پر سروصدا بلکه در موقعیت‌های روزمره ابراز میکنن.

مثل ستاره و علیرضا … .

علیرضا کسب و کار خودش رو راه انداخته و ساعتای کاریش زیاده. شاید تو یه ازدواج دیگه، این مدل کار کردن براش دردسر درست می‌کرد.

اما با زنش ستاره، راههایی پیدا کردن که روزا بیشتر با هم در ارتباط باشن. اونا چندین بار تلفنی صحبت می‌کنن.

ستاره که وقت دکتر داره، علیرضا یادش می‌مونه بهش زنگ بزنه و ازش خبر بگیره.

وقتی علیرضا یه جلسه مهم داره، ستاره زنگ میزنه ببینه چطور پیش رفته.

وقتی شام، مرغ داشته باشن، برای علیرضا، ساق میذاره کنار چون میدونه خیلی دوست داره.

ستاره، به خونوادش خیلی اهمیت میده. واسه همین علیرضا مهمونی‌هایی که دعوت میشن رو شرکت می‌کنه. هر چند که خودش خیلی اهل جمع‌های خونوادگی نیست.

گاتمن می‌گه اگه بنظرتون اینا همه ادا اطواره‌ و اصلا رمانتیک نیست، باید گفت خیلی هم هست!

علیرضا و ستاره با این کارا دوستی‌ ای که اساس رابطه‌شون هست رو حفظ می‌کنن. برای همین ازدواجی دارن که خیلی پرشورتر از زوج‌های دیگه است.

پرشورتر از زوجهایی که رابطه رو با هدایای گرونقیمت سالگرد و سفرهای رومانتیک نگه داشتن؛ اما در طول روز از همدیگه غافلن.

دوستی نه تنها جنبه عاشقانه ازدواج رو پررنگ می‌کنه، بلکه اثرات منفی دعواها و تنش‌هایی که هر زوجی تجربه می‌کنن رو هم کم میکنه.

غلبه احساسات مثبت

ستاره و علیرضا، با وجود همه اعصاب‌خردی‌های زندگی متاهلی، دوستی شون رو قوی نگه داشتن.

برای همین چیزی رو تجربه می‌کنن که در روانشناسی زوج بهش می‌گن positive sentiment override یا غلبه احساسات مثبت.

یعنی افکار و احساسات خوشایندشون نسبت به هم بیشتر از منفی‌هاست.

برای همین خیلی باید دعوای سنگینی پیش بیاد که این تعادل در رابطه‌شون بهم بخوره.

عواطف و افکار مثبتی که نسبت به هم دارن باعث میشه:

• نگاه خوش‌بینانه‌ای به همدیگه و رابطه‌شون داشته باشن.
• وقتی دلخوری پیش میاد بهترین فرضیات رو در مورد هم داشته باشن.

یه مثال دیگه از زندگی این دو نفر رو با هم مرور کنیم.

ستاره و علیرضا برای شام مهمون دارن. علیرضا از تو پذیرایی میگه: دستمال کاغذیا کجاست؟

ستاره با لحن عصبی از تو آشپزخونه داد میزنه: تو کشووو!

بخاطر اینکه ازدواج این دو نفر مبتنی بر یک رابطه دوستانه‌ است، به احتمال زیاد علیرضا لحن تند ستاره رو نشنیده می‌گیره.

اون سعی می‌کنه روی اطلاعاتی که ازش گرفته تمرکز کنه –دستمالا تو کشوئن.

عصبانیت ستاره رو هم به یه مشکل پیش‌پا افتاده نسبت میده که هیچ ربطی به علیرضا نداره. مثلا در نوشابه رو نتونسته باز کنه و کلافه شده.

با اینحال، اگه ازدواج مسئله‌داری داشتن، احتمالش زیاد بود که علیرضا شونه بالا بندازه و بگه به من چه اصن خودت بیار!

نقطه تثبیت احساسات در رابطه

گاتمن بین نقطه تثبیت یا set point وزن و نقطه تثبیت احساسات در رابطه قیاس جالبی رو مطرح می‌کنه.

بدن برای حفظ تعادل حیاتی سعی می‌کنه وزن نسبتا ثابتی رو حفظ کنه. هر جور رژیم سخت یا آسونی که بگیرید، بدنتون تمایل شدیدی داره که رو همون وزن بمونه.

فقط با تنظیم مجدد یا reset کردن سوخت‌وساز بدنتون – مثلا با ورزش منظم – هست که می‌تونید برای همیشه از شر اضافه وزن خلاص بشید.

در دوستی یا ازدواج هم هر چقدر سطح احساسات و افکار مثبت بیشتر باشه، رابطه محکم‌تره.

پس تنش و منفی‌گرایی بیشتری هم لازمه تا رابطه آسیب ببینه.

برعکس وقتی فضای رابطه بشدت منفی شده باشه، خیلی باید تلاش کرد تا ترمیم بشه.

بیشتر ازدواج‌ها با چنان نقطه تثبیت بالایی شروع میشن که حتی تصور از مسیر خارج شدنشون سخته. اما اغلب این خوشبختی دیری نمی‌پایه!

به مرور خشم و دلخوری به حدی میرسه که دوستی زوج بی‌معنی بنظر میاد.

غلبه احساسات منفی

زوج‌ها ممکنه شرایطی رو تجربه کنن که بهش غلبه احساسات منفی یا negative sentiment override گفته میشه.

در این حالت همه چیز منفی تفسیر میشه و حتی کلماتی که خنثی باشن هم بد برداشت میشن.

مثلا خانومه میگه: وقتی غذا تو مایکروویو نیست نباید روشنش کنی.

شوهره میگه: نمی‌خواد به من بگی چیکار کنم، مثکه خودم دفترچه راهنماشو خوندما!

و این میشه شروع یه جنگ دیگه … .

گاتمن میگه وقتی رابطه‌ای به این نقطه برسه، برگشتن به پیوند روز اول به سختی خلاف جهت پارو زدن تو یه رودخونه خروشانه.

اما میشه با یادگیری و رعایت هفت اصل گاتمن رابطه رو احیا کرد.

اختلافات زناشویی هیچوقت حل میشن؟

کشف دوباره دوستی بین زوج باعث نمیشه دیگه با هم دعوا نکنن. اما میتونه سلاح سری‌شون باشه واسه اینکه بگو‌مگوها از حد نگذره.

نکته دیگه‌ای که گاتمن روش تاکید میکنه اینه که:

در ازدواج‌های موفق، زن و شوهر معنای مشترکی رو توی رابطه می‌بینین.

یعنی فقط با هم کنار نمیان بلکه از امیدها و آرزوهای همدیگه حمایت می‌کنن و به زندگی مشترکشون هدف و معنی میدن.

با شکست در دوستی، زوج‌ها میوفتن تو دور دعواهای بی‌نتیجه و تکراری؛ و تو رابطه احساس تنهایی میکنن.

گاتمن میگه بعد از دیدن صدها زوجی که با هم دعوا میکردن می‌تونه ضمانت کنه:

اختلاف واقعا سر این نیست که در توالت فرنگی باید باز باشه یا بسته؛ یا نوبت کیه که ظرفا رو بشوره!‌

مسائل پنهانی و عمیقتری هست که هیزم میریزه تو آتیش این اختلافات پیش‌پاافتاده.

این باعث میشه اختلافاتشون خیلی پرتنش‌تر و ناراحت‌کننده‌تر از چیزی بنظر بیاد که واقعا هست.

همه‌مون دیر یا زود این واقعیت رو قبول می‌کنیم:

بیشتر دعواهای زناشویی قابل حل نیستن.

آدما تو دوستی یا ازدواج، سالها تلاش میکنن طرز فکر همدیگه رو عوض کنن، اما نمی‌تونن.

بخاطر اینکه بیشتر اختلافات ریشه در تفاوت‌های اساسی در سبک زندگی، شخصیت یا ارزش‌های اونها داره.

با جنگیدن سر این تفاوتها، فقط انرژی و وقتشون رو تلف می‌کنن.

البته معنیش این نیست که اگه رابطه‌تون پر از اختلاف و تنشه هیچکاری نمیشه براش کرد.

در پست‌های بعدی یاد می‌گیریم چطوری با عمل کردن به هفت اصل گاتمن، از رابطه‌ محافظت کنیم.

بنظر شما اختلافات زناشویی قابل حله؟

میشه هم دوستی کرد و هم دعوا؟

نظرات و تجربه‌هاتون رو می‌تونید در قسمت نظرات با بقیه در میون بگذارید.